ԱՄՆ դատարանը Թրամփի «փոխադարձ մաքսատուրքերը» անօրինական է ճանաչել
Author: Hovhannes Torosyan | 29.05.2025

1. Դատարանի որոշումը և վեճը
ԱՄՆ Դաշնային առևտրային դատարանը որոշել է, որ ապրիլին Դոնալդ Թրամփի կողմից սահմանված «փոխադարձ մաքսատուրքերը» անօրինական են: Որոշման համաձայն՝ նախկին նախագահը չափազանցրել է իր լիազորությունները և գործել է «քմահաճույքի» հիման վրա: Մաքսատուրքերը վերաբերում էին Չինաստանից և մի քանի այլ երկրներից ներմուծվող ապրանքներին, որոնք այժմ արգելափակված են:
2. Սպիտակ տան արձագանքը
Թրամփի վարչակազմը հայտարարել է դատարանի որոշումը բողոքարկելու իր մտադրության մասին: Սպիտակ տան մամուլի քարտուղարի տեղակալ Քուշ Դեսային հայտարարության մեջ ասել է.
«Նախագահ Թրամփը խոստացել է Ամերիկան դնել առաջին տեղում, և վարչակազմը մտադիր է օգտագործել գործադիր իշխանության բոլոր լծակները՝ այս ճգնաժամը հաղթահարելու և Ամերիկայի մեծությունը վերականգնելու համար»:
3. Իրավական հիմնավորում և փաստարկներ
Թրամփը մեջբերել է 1977 թվականի Միջազգային արտակարգ տնտեսական լիազորությունների մասին օրենքը, որը թույլ է տալիս ներմուծման սահմանափակումներ սահմանել ազգային անվտանգության սպառնալիքների դեպքում: Սակայն դատարանը որոշեց, որ սակագները չեն համապատասխանում օրենքում նկարագրված պայմաններին և կապված չեն նախագահական հրամանագրերում նշված «հավաստի սպառնալիքների» հետ։
4. Ի՞նչ է կատարվում հաջորդիվ
Դատարանի որոշումից հետո նոր սակագները հնարավոր կլինեն միայն Կոնգրեսի կողմից անհատական վերանայման ներքո։ Արդեն գործող որոշ սակագներ կարող են մնալ ուժի մեջ, բայց ընդհանուր առմամբ, նախագահի լիազորություններն այս հարցում այժմ սահմանափակվում են դատական գործողությամբ։
5. Առևտրային հետևանքներ
Այս որոշումը կարող է զգալիորեն փոխել ԱՄՆ մոտեցումը արտաքին տնտեսական քաղաքականությանը։ Իրավական նախադեպը սահմանափակում է ապագա նախագահների կարողությունը միակողմանիորեն սակագներ սահմանելու արտակարգ իրավիճակների պատրվակով։ Թրամփի նախագահության ընթացքում ընդունված այլ վիճահարույց առևտրային միջոցառումներ նույնպես կարող են վերանայվել։
«Փոխադարձ սակագների» դեմ իրավական հարվածը կարող է վճռորոշ պահ լինել ԱՄՆ առևտրային քաղաքականության մեջ և կարող է հետագայում ազդել երկրի հարաբերությունների վրա հիմնական տնտեսական գործընկերների հետ։